آزمایش HBs AG

آزمایش آنتی‌ژن سطحی ویروس هپاتیت B

Hepatitis B Virus Surface Antigen (HBs Ag)

• نوع نمونه قابل اندازه‌گیری:
  سرم
• شرایط پیش از آزمایش:
  این آزمایش نیازی به ناشتا بودن و یا محدودیت خاص در رژیم غذایی ندارد.
• زمان تقریبی اعلام نتیجه:
  یک روز
• روش انجام:
  ELFA – CLIA/ECL – ELISA
• اسامی دیگر:

  Hepatitis B Surface Ab, Antibody to Hepatitis B Surface Ag, Hepatitis B Surface Antibody-Quant, Anti-HBs

آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت B (تست HBs AG) پروتئینی است که در سطح ویروس هپاتیت B یافت می شود. این اولین نشانگر قابل تشخیص در خون در طول عفونت حاد یا مزمن هپاتیت B است. وجود HBsAg نشان می دهد که فرد مبتلا به ویروس هپاتیت B است و می تواند عفونت را به دیگران منتقل کند.
HBsAg یک ابزار تشخیصی مهم برای شناسایی عفونت هپاتیت B است. معمولاً از طریق آزمایش خون تشخیص داده می شود و وجود آن نشان دهنده تکثیر ویروسی فعال در کبد است. در بیشتر موارد، HBsAg در عرض ۱۰-۱ هفته پس از قرار گرفتن در معرض ویروس قابل تشخیص است.

در طول عفونت حاد، HBsAg معمولا برای چند هفته تا چند ماه وجود دارد. اگر بیش از شش ماه ادامه داشته باشد، نشان دهنده عفونت مزمن هپاتیت B است. ناقلین مزمن HBsAg در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های شدید کبدی مانند سیروز و سرطان کبد هستند.

HBsAg همچنین برای غربالگری اهدای خون و اطمینان از ایمنی انتقال خون استفاده می شود. علاوه بر این، نشانگر مهمی برای تعیین اثربخشی واکسیناسیون هپاتیت B است. اگر فردی علیه هپاتیت B واکسینه شده باشد، نباید HBsAg در خونش وجود داشته باشد.

توجه به این نکته ضروری است که وجود HBsAg لزوماً به این معنا نیست که یک فرد علائم هپاتیت B را تجربه خواهد کرد. برخی از افراد آلوده ممکن است بدون علامت باقی بمانند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائمی مانند خستگی، یرقان، درد شکم و از دست دادن اشتها داشته باشند.

برای جلوگیری از انتقال هپاتیت B، انجام رابطه جنسی ایمن، اجتناب از سوزن مشترک یا سایر لوازم دارویی و واکسیناسیون ضروری است. واکسیناسیون در پیشگیری از عفونت هپاتیت B و متعاقب آن بیماری مزمن کبدی بسیار موثر است.

علل تجویز تست HBs AG

آزمایش HBsAg معمولا برای غربالگری و تشخیص عفونت هپاتیت B استفاده می شود. همچنین برای نظارت بر پیشرفت عفونت و اثربخشی درمان استفاده می شود. این آزمایش شامل گرفتن نمونه خون و تشخیص وجود HBsAg با استفاده از تکنیک‌های مختلف آزمایشگاهی، مانند تست‌های ایمونواسی آنزیمی یا آزمایش‌های تشخیصی سریع است.
HBsAg یا آنتی ژن سطحی هپاتیت B یک پروتئین روی سطح ویروس هپاتیت B است. وجود آن در خون نشان دهنده عفونت فعال هپاتیت B است. آزمایش HBsAg رایج ترین و قابل اعتمادترین روش برای تشخیص هپاتیت B حاد یا مزمن است.

غربالگری HBsAg به طور معمول در دوران بارداری، اهدای خون و قبل از شروع برخی درمان های پزشکی انجام می شود. همچنین برای افرادی که در معرض خطر بالای هپاتیت B هستند، مانند کارکنان مراقبت های بهداشتی، افرادی که دارای شرکای جنسی متعدد هستند و افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند، توصیه می شود. تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری می تواند به جلوگیری از انتشار ویروس به دیگران کمک کند و امکان درمان به موقع را فراهم کند.

علاوه بر تشخیص عفونت، آزمایش HBsAg برای نظارت بر پیشرفت بیماری و اثربخشی درمان ضد ویروسی استفاده می شود. آزمایش HBsAg مثبت نشان دهنده عفونت مداوم است، در حالی که یک آزمایش منفی نشان می دهد که ویروس پاک شده یا توسط سیستم ایمنی کنترل شده است.

فرآیند آزمایش شامل جمع آوری نمونه خون از فرد است. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده می شود و در آنجا با استفاده از تکنیک های مختلف آنالیز می شود. ایمونواسی آنزیمی (EIA) متداول ترین روش مورد استفاده است که شامل افزودن آنتی بادی های خاص به نمونه خون برای تشخیص وجود HBsAg است. تست‌های تشخیص سریع (RDT) نیز در دسترس هستند که نتایج سریعی را در عرض چند دقیقه ارائه می‌دهند و در تنظیمات با منابع محدود مفید هستند.

توجه به این نکته ضروری است که مثبت بودن آزمایش HBsAg لزوماً به این معنی نیست که فرد دارای علائم یا آسیب کبدی است. ممکن است برای ارزیابی شدت عفونت و هدایت تصمیمات درمانی، آزمایش‌های بیشتری مانند آزمایش‌های عملکرد کبد و اندازه‌گیری بار ویروسی مورد نیاز باشد.

به طور خلاصه، آزمایش HBsAg یک ابزار مهم در غربالگری، تشخیص و نظارت بر عفونت هپاتیت B است. این به شناسایی افراد آلوده، جلوگیری از انتقال و ارزیابی اثربخشی درمان کمک می کند.

• در صورت مثبت شدن آزمایش تکرار آزمایش ضروری است. در صورت امکان بهتر است تکرار با کیت دیگری صورت گیرد.
• HBs Ag معمولاً نشانه عفونت فعال HBV است. در ۱۰ % موارد ممکن است HBsAg در خون بیمار برای سال‌های متمادی پایدار باقی بماند. در این حالت بیمار به عنوان ناقل مزمن در نظر گرفته می‌شود و عموماً بدون علائم بالینی است. صحت آزمایش HBs Ag با مثبت بودن آزمایش HBc Ab (Total) تأیید می‌شود.
• این آزمایش به عنوان یک تست غربالگری مستقل، جهت تعیین وضعیت HBs Ag در خانم‌های باردار به‌شمار نمی‌رود.
• افراد از جمله کودکان و نوزادانی که اخیراً واکسن هپاتیت B را دریافت نموده اند؛ ممکن است نتایج آزمون HBs Ag مثبت گذرا (به دلیل دوز بالایی از HBs Ag مورد استفاده در واکسن نسبت به توده بدن فرد) داشته باشند.
• در نتایج مثبت HBs Ag بدون تست تأییدیه باید سایر مارکرهای سرولوژیک، از جمله HBs Ab، HBc Ab (Total) و HBc Ab ( IgM) اندازه‌گیری شده و تفسیر شود.

تفسیر آزمایشHBsAg

یک نتیجه مثبت HBsAg نشان دهنده عفونت فعال هپاتیت B است، در حالی که یک نتیجه منفی نشان دهنده عدم وجود ویروس است. در برخی موارد، یک فرد ممکن است یک نتیجه مثبت برای HBsAg داشته باشد اما هیچ علامتی از عفونت نداشته باشد. این به عنوان عفونت مزمن هپاتیت B شناخته می شود که در صورت عدم درمان می تواند منجر به آسیب طولانی مدت کبد، سیروز یا سرطان کبد شود.
عفونت مزمن هپاتیت B زمانی رخ می دهد که ویروس برای مدت طولانی، معمولا بیش از شش ماه، در بدن باقی می ماند. می توان آن را از طریق یک نتیجه مثبت HBsAg تشخیص داد که نشان دهنده وجود آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت B در جریان خون است.

اگرچه برخی از افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن ممکن است علائمی را تجربه نکنند، اما همچنان می توانند ویروس را به دیگران منتقل کنند. این امر باعث می‌شود افراد مبتلا به عفونت مزمن اقدامات احتیاطی را برای جلوگیری از انتشار ویروس انجام دهند، مانند استفاده از روش‌های بازدارنده در طول فعالیت جنسی و اجتناب از سوزن‌های مشترک یا سایر لوازم دارویی.

در صورت عدم درمان، عفونت مزمن هپاتیت B می تواند به مرور زمان باعث آسیب شدید کبدی شود. این می تواند منجر به سیروز شود، وضعیتی که در آن کبد زخمی می شود و توانایی خود را برای عملکرد صحیح از دست می دهد. سیروز می تواند بیشتر به نارسایی کبد یا سرطان کبد پیشرفت کند و خطر عوارض تهدید کننده زندگی را افزایش دهد.

خوشبختانه، گزینه های درمانی برای عفونت مزمن هپاتیت B وجود دارد. داروهای ضد ویروسی می توانند به کاهش سرعت پیشرفت بیماری، کاهش بار ویروسی و کاهش خطر ابتلا به عوارض کمک کنند. نظارت منظم بر عملکرد کبد و بار ویروسی برای ارزیابی اثربخشی درمان و انجام هرگونه تنظیمات لازم ضروری است.

در برخی موارد، افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن نیز ممکن است کاندیدای پیوند کبد در صورت آسیب شدید کبدی باشند. با این حال، پیشگیری از طریق واکسیناسیون موثرترین راه برای کاهش خطر ابتلا به عفونت هپاتیت B و عوارض احتمالی آن است.

درمان HBsAg

واکسیناسیون علیه هپاتیت B برای افرادی که در معرض خطر عفونت هستند، مانند کارکنان مراقبت های بهداشتی، افرادی که شرکای جنسی متعدد دارند، و کسانی که مواد مخدر تزریق می کنند، در دسترس است و توصیه می شود. آزمایش HBsAg همچنین برای تعیین اثربخشی واکسن با بررسی وجود آنتی بادی بر علیه HBsAg (ضد HBs) استفاده می شود.
HBsAg مخفف آنتی ژن سطحی هپاتیت B است که یک پروتئین روی سطح ویروس هپاتیت B است. وجود HBsAg در خون نشان دهنده عفونت فعال هپاتیت B است. از سوی دیگر، anti-HBs به آنتی بادی هایی گفته می شود که بدن در پاسخ به واکسن هپاتیت B یا عفونت قبلی تولید می کند.

پس از دریافت واکسن هپاتیت B، به افراد توصیه می شود که تحت آزمایش HBsAg قرار گیرند تا مشخص شود که آیا در برابر ویروس ایمنی ایجاد کرده اند یا خیر. اگر آزمایش وجود آنتی بادی های ضد HBs را نشان دهد، نشان می دهد که واکسن در تحریک پاسخ ایمنی موثر بوده و فرد در برابر هپاتیت B محافظت می شود.

کارکنان مراقبت های بهداشتی، افراد دارای شرکای جنسی متعدد و کسانی که مواد مخدر تزریق می کنند به دلیل قرار گرفتن در معرض احتمالی خون آلوده، مایعات بدن یا سوزن های آلوده در معرض خطر بالاتر عفونت هپاتیت B هستند. بنابراین واکسیناسیون برای این افراد برای محافظت از ابتلا به ویروس توصیه می شود.

توجه به این نکته ضروری است که واکسن هپاتیت B به طور معمول در یک سری از سه دوز در یک دوره چند ماهه تجویز می شود. پس از تکمیل سری واکسن، افراد باید آزمایش HBsAg را برای تایید ایمنی انجام دهند. اگر آزمایش عدم وجود HBsAg و وجود آنتی بادی های ضد HBs را نشان دهد، نشان دهنده واکسیناسیون موفق و محافظت در برابر هپاتیت B است.