عوامل خطر ابتلا به سرطان پانکراس چیست؟

عوامل خطر برای ایجاد سرطان پانکراس عبارتند از:

سن: خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده با افزایش سن افزایش می یابد و بیشتر موارد در افراد بالای ۶۰ سال رخ می دهد.

جنسیت: مردان کمی بیشتر از زنان در معرض ابتلا به سرطان پانکراس هستند.

سیگار کشیدن: سیگار یک عامل خطر مهم برای سرطان لوزالمعده است، به طوری که افراد سیگاری دو تا سه برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

سابقه خانوادگی: داشتن یکی از بستگان نزدیک (والدین، خواهر و برادر یا فرزند) که به سرطان لوزالمعده مبتلا شده باشد، این خطر را افزایش می دهد.

جهش های ژنی ارثی: برخی جهش های ژنی ارثی مانند BRCA2، PALB2 و سندرم لینچ می توانند خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهند.

پانکراتیت مزمن: التهاب طولانی مدت پانکراس که به پانکراتیت مزمن معروف است، با افزایش خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده مرتبط است.

دیابت: افراد مبتلا به دیابت طولانی مدت، به ویژه دیابت نوع ۲، خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش می دهند.

چاقی: اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش می دهد.

نژاد و قومیت: آمریکایی های آفریقایی تبار نسبت به آسیایی ها، اسپانیایی ها یا قفقازی ها بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پانکراس هستند.

رژیم غذایی: رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز و فرآوری شده و همچنین میوه و سبزیجات کم، ممکن است خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش دهد.

توجه به این نکته ضروری است که داشتن یک یا چند مورد از این عوامل خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را تضمین نمی کند و افراد بدون هیچ گونه فاکتور خطر همچنان می توانند به این بیماری مبتلا شوند.

علائم و نشانه های اولیه سرطان لوزالمعده چیست؟

علائم سرطان لوزالمعده می تواند متفاوت باشد، اما علائم رایج شامل درد شکم یا کمر، کاهش وزن غیر قابل توضیح، زردی، کاهش اشتها و مشکلات گوارشی است. با این حال، مهم است که توجه داشته باشید که این علائم همچنین می تواند ناشی از شرایط دیگر باشد، بنابراین برای تشخیص دقیق، ضروری است که با یک متخصص مراقبت های بهداشتی مشورت کنید.

علائم سرطان پانکراس

علائم سرطان لوزالمعده بسته به مرحله بیماری می تواند متفاوت باشد، اما برخی از علائم رایج عبارتند از:

• درد شکم: این یکی از شایع ترین علائم سرطان پانکراس است. درد معمولاً در قسمت بالای شکم قرار دارد و ممکن است به پشت نیز سرایت کند.
• زردی: زردی پوست و چشم ها زمانی رخ می دهد که تومور مجرای صفراوی را مسدود کند و باعث تجمع بیلی روبین در بدن شود.
• کاهش وزن غیرقابل توضیح: سرطان لوزالمعده می تواند باعث کاهش اشتها و کاهش وزن ناخواسته شود.
• مشکلات گوارشی: علائمی مانند حالت تهوع، استفراغ و تغییر در حرکات روده (اسهال یا مدفوع کم رنگ و چرب) ممکن است رخ دهد.
• خستگی: احساس خستگی و ضعف می تواند یکی از علائم سرطان لوزالمعده باشد، به ویژه با پیشرفت بیماری.
• دیابت تازه شروع شده: در برخی موارد، سرطان پانکراس می تواند باعث دیابت یا بدتر شدن دیابت موجود شود.
• کمردرد: درد در قسمت بالای پشت یا وسط پشت می تواند از علائم سرطان پانکراس باشد.

سرطان پانکراس چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص سرطان پانکراس معمولاً با استفاده از ترکیبی از روش‌ها و آزمایش‌ها انجام می‌شود. این شامل تاریخچه پزشکی دقیق، معاینه فیزیکی، آزمایش خون و تصویربرداری مانند سونوگرافی، کامپیوتر توموگرافی (CT scan)، مغناطیس تصویربرداری (MRI) و پانکراتوگرافی با استفاده از رنگ‌دار کردن ماده تزریقی (ERCP) است. همچنین، برای تایید تشخیص، بیوپسی با استفاده از نمونه‌برداری با سوزن نیز ممکن است صورت بگیرد. تشخیص سرطان پانکراس نیازمند تجزیه و تحلیل دقیق نمونه‌های بیولوژیکی است.

سرطان لوزالمعده معمولاً از طریق ترکیبی از ارزیابی سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تشخیصی مختلف تشخیص داده می‌شود.

برخی از روش‌های رایج برای تشخیص سرطان پانکراس عبارتند از:

تست های تصویربرداری: این تست ها به تجسم پانکراس و ساختارهای اطراف آن برای شناسایی هر گونه ناهنجاری کمک می کند. نمونه هایی از تست های تصویربرداری مورد استفاده برای تشخیص سرطان لوزالمعده عبارتند از اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) و سونوگرافی آندوسکوپی (EUS).

بیوپسی: بیوپسی شامل برداشتن یک نمونه بافت کوچک از پانکراس برای بررسی زیر میکروسکوپ است. انواع مختلفی از بیوپسی وجود دارد، مانند بیوپسی با سوزن ظریف (FNA) یا بیوپسی هسته، که می تواند با استفاده از راهنمایی تصویربرداری یا در حین جراحی انجام شود.

آزمایش خون: آزمایش خون ممکن است برای اندازه گیری مواد خاصی در خون انجام شود که می تواند نشان دهنده سرطان پانکراس باشد، مانند نشانگرهای تومور مانند CA19-9 یا CEA. با این حال، این نشانگرها مختص سرطان لوزالمعده نیستند و در شرایط دیگر نیز می توانند افزایش یابند.

کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP): ERCP روشی است که ترکیب آندوسکوپی و اشعه ایکس برای بررسی مجاری پانکراس و صفراوی است. این می تواند به شناسایی هرگونه انسداد یا ناهنجاری که ممکن است در اثر سرطان پانکراس ایجاد شود کمک کند.

لاپاراسکوپی: در برخی موارد، لاپاراسکوپی ممکن است برای مشاهده مستقیم پانکراس و اندام های اطراف آن انجام شود. این روش جراحی کم تهاجمی شامل قرار دادن یک لوله نازک و انعطاف پذیر با دوربین (لاپاروسکوپ) از طریق برش های کوچک در شکم است.

توجه به این نکته مهم است که رویکرد تشخیصی خاص ممکن است بسته به مورد فردی و مرحله مشکوک سرطان متفاوت باشد. یک تیم چند رشته ای از متخصصان مراقبت های بهداشتی، از جمله انکولوژیست ها، رادیولوژیست ها و پاتولوژیست ها، اغلب برای تشخیص دقیق سرطان پانکراس همکاری می کنند.

عوامل ایجاد کننده سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده

سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود، از جمله:

سن: خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده با افزایش سن افزایش می یابد و بیشتر موارد در افراد بالای ۶۵ سال رخ می دهد.

سیگار کشیدن: سیگار یک عامل خطر اصلی برای سرطان لوزالمعده است، زیرا می تواند به DNA سلول ها آسیب برساند و احتمال جهش هایی را که می تواند منجر به سرطان شود، افزایش می دهد.

چاقی: اضافه وزن یا چاقی می تواند خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را افزایش دهد، زیرا چربی اضافی بدن می تواند باعث التهاب و مقاومت به انسولین شود که می تواند باعث رشد سلول های سرطانی شود.

سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی سرطان پانکراس یا جهش های ژنتیکی خاص مانند BRCA2 یا سندرم لینچ می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

پانکراتیت مزمن: التهاب مزمن پانکراس می تواند خطر ابتلا به سرطان پانکراس را در طول زمان افزایش دهد.

دیابت: افراد مبتلا به دیابت طولانی مدت ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده قرار داشته باشند، اگرچه دلایل آن به طور کامل شناخته نشده است.

قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی: قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند بنزن و آفت کش ها ممکن است خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهد.

 درمان سرطان پانکراس

درمان سرطان پانکراس به طور کلی به دو روش اصلی تقسیم می‌شود: درمان های دارویی و درمان های جراحی.

درمان های دارویی شامل مصرف داروها است که به منظور کاهش رشد سلول های سرطانی و کنترل علائم بیماری استفاده می‌شوند. این داروها می‌توانند به صورت تزریقی یا خوراکی مصرف شوند. برخی از داروهای استفاده شده در درمان سرطان پانکراس عبارتند از:

1. کیمیاپراپتیک ها: این داروها مانند ۵-فلوروئوراسیل (۵-FU) و گمسیتابین (Gemcitabine) به منظور کاهش رشد سلول های سرطانی استفاده می‌شوند.
2. داروهای هدفمند: این داروها به طور مستقیم بر روی مولکول های خاصی در سلول های سرطانی اثر می‌گذارند و رشد آنها را متوقف می‌کنند. مثال هایی از این داروها شامل ارلوتینیب (Erlotinib) و آفاتینیب (Apatinib) است.
3. درمان های هورمونی: در برخی از موارد سرطان پانکراس به هورمون های خاصی نیاز دارد تا رشد سلول های سرطانی را کنترل کند. برای مثال، داروهایی مانند اکسترامستان (Exemestane) و لتروزول (Letrozole) ممکن است در درمان سرطان پانکراس استفاده شوند.

درمان های جراحی نیز می‌توانند برای درمان سرطان پانکراس استفاده شوند. در برخی از موارد، جراحی برای تخلیه کامل توده سرطانی از بدن بیمار انجام می‌شود. این جراحی می‌تواند شامل برداشتن بخشی از پانکراس، سرطان و بافت های اطراف آن باشد. همچنین، در برخی موارد، جراحی ممکن است برای کاهش علائم و تسکین درد به منظور بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام شود.

به طور کلی، درمان سرطان پانکراس بستگی به مرحله بیماری، اندازه و موقعیت توده سرطانی و وضعیت عمومی بیمار دارد. در برخی از موارد، از ترکیبی از درمان های دارویی و جراحی استفاده می‌شود تا بهترین نتیجه را برای بیمار به دست آورد.

بسته به مرحله و وسعت بیماری، چندین گزینه درمانی برای سرطان پانکراس وجود دارد.

برخی از گزینه های درمانی رایج عبارتند از:

جراحی: اگر تومور موضعی باشد و به سایر قسمت‌های بدن گسترش نیافته باشد، جراحی اولین گزینه درمانی برای سرطان پانکراس است. نوع جراحی انجام شده به محل و اندازه تومور بستگی دارد. گزینه های جراحی ممکن است شامل روش ویپل (پانکراتیکودئودنکتومی)، پانکراتکتومی دیستال یا پانکراتکتومی کامل باشد.

پرتودرمانی: پرتودرمانی از اشعه ایکس پرانرژی یا انواع دیگر پرتوها برای کشتن سلول های سرطانی یا کوچک کردن تومورها استفاده می کند. ممکن است قبل از جراحی برای کوچک کردن تومور یا بعد از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده استفاده شود.

شیمی درمانی: شیمی درمانی از داروهایی برای کشتن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می کند. این دارو را می توان قبل از عمل جراحی برای کوچک کردن تومور، بعد از جراحی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقیمانده یا به عنوان یک درمان تسکینی برای تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی تجویز کرد.

درمان هدفمند: در درمان هدفمند از داروهایی استفاده می شود که به طور خاص جهش های ژنتیکی یا پروتئین های خاصی را در سلول های سرطانی هدف قرار می دهند تا از رشد آنها جلوگیری کنند. این داروها اغلب همراه با شیمی درمانی یا پرتودرمانی استفاده می شوند.

ایمونوتراپی: ایمونوتراپی نوعی درمان است که به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا سلول های سرطانی را شناسایی کرده و به آنها حمله کند. می توان از آن به عنوان یک درمان مستقل یا در ترکیب با سایر درمان ها استفاده کرد.

مراقبت تسکینی: مراقبت تسکینی بر تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان پانکراس پیشرفته تمرکز دارد. ممکن است شامل مدیریت درد، حمایت تغذیه ای و حمایت عاطفی و روانی باشد.

توجه به این نکته ضروری است که انتخاب درمان به عوامل مختلفی از جمله مرحله سرطان، سلامت کلی بیمار و ترجیحات آنها بستگی دارد.

 

طول عمر بیماران سرطان پانکراس

میزان بقای سرطان لوزالمعده بسته به عوامل مختلفی از جمله مرحله سرطان در هنگام تشخیص، سلامت کلی فرد و درمان دریافتی متفاوت است. با این حال، توجه به این نکته مهم است که سرطان لوزالمعده به طور کلی در مقایسه با بسیاری از انواع دیگر سرطان، میزان بقای کمتری دارد.

طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، میانگین بقای پنج ساله سرطان پانکراس حدود ۱۰ درصد است. این بدان معناست که به طور متوسط حدود ۱۰ درصد از افرادی که سرطان لوزالمعده تشخیص داده می شود حداقل تا پنج سال پس از تشخیص زنده می مانند. شایان ذکر است که این آمار بر اساس داده های تاریخی است و ممکن است منعکس کننده پیشرفت های اخیر در گزینه های درمانی نباشد.