علائم اختصاری آزمایش خون در بخش بیوشیمی

علائم اختصاری آزمایش خون بخش اول

خوب در این بخش از مقاله نیز به یکی از مهمترین بخشهایی که پزشکان از آن آزمایشات زیادی را درخواست می کنند میپردازیم. شاید همه شما در اصطلاح عامیانه شنیده باشید همان آزمایش قند و آزمایش چربی و آزمایش کبد و آزمایش کلیه و غیره همه این تست ها در این بخش مورد بررسی قرار می گیرند که معمولاً برای انجام این تستها باید ناشتا باشید، بعضی از آنها نیاز به ناشتایی نیز ندارند ولی جهت اطلاعات بیشتر این موضوع را توضیح می دهیم که برخی از تست ها تنها الزاماً باید ناشتا باشید ولی بعضی از تست ها شما باید ترجیحاً ناشتا باشید که در حین توضیحات به آنها اشاره می کنیم.

آزمایش قند: FBS یا Fastiny blood suger با قند خون ناشتا

• این تست نیاز به ناشتایی دارد.
• استفاده این تست برای اندازه گیری گلوکز خون می باشد.
• – این تست در از جمله مهمترین آزمایشات در بررسی روند سلامتی هر فردی است.
• بسیاری از بیماریها از بی توجهی به این آزمایش منشا می گیرند که مهمترین آن دیابت و یا بیماری خاموش هم گفته می شود.

طبق بررسی مقالات مختلف از هر ۱۱ نفر در دنیا یک نفر به بیماری دیابت مبتلا می شود. که در این میان افراد بیشتر درگیر دریافت نوع دو می شوند.

اگر دچار گرسنگی بیش ازحد – افرایش یا کاهش وزن یا خشکی دهان هستید، احتمال بروز دیابت یا اینکه بالا رفتن قند خون در شما مشهود است.

رژیم غذایی ناسالم بیشتر در بروز این بیماری نقش دارد.

میزان نرمال آن بین ۱۰۰-۷۰ میلی گرم در دسی لیتر طبق آخرین رفرنس ذکرشده است. این میزان تا قیل از این بین ۱۱۰-۷۰ نرمان محسوب می شد ولی با توجه اینکه رژیم غذایی افراد – استرس – زندگی شهری کاهش پیدا کرده است.

به چه افرادی دیابتی می گویند؟

اگر قند خون ناشتا شما بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد باید حتما پیگیری کنید پون شما در معرض دیابت قرار گرفته اید. و حتما بلافاصله با تست های تکمیلی مانند Hba1c وضعیت خود را مشخص کنید.

و اگر درمحدوده ۱۲۵ تا ۱۲۶ باشید شما یک فرد پره دیاتبیک محسوب می شوید.

اگر قند شما بیش از ۱۲۶ باشد دیابتی محسوب می شوید.

 آزمایش Urea (اوره)

این تست برای اوره خون پیشنهاد می شود که نتایج بدست آمده از این تست برای عملکرد کلیه ها مورد بررسی قرار می گیرد.

علاوه براین اگر پزشک این تست را برای شما درخواست داده باشد. برای بررسی های زیر نیز کاربرد داشته و یا شما علایمی از این بیماری ها را دارا بودید.

1.  نارسایی قلبی
2. دفع خون از سیستم گوارش
3. ضعیف بودن گردش خون
4. کاهش آب بدن
5. مسدود شدن مجرای ادراری
6.  اختلالات کبدی
7.  مشکلات تغذیه ای

آزمایش Urea یا BUN نیز به آن میگویند

یکی از تست هایی است که عملکرد کبد و کلید را در بدن مشخصی می کند، اوره  یک ماده زائد حاصل از سوخت و ساز پروتیئنها در بدن است.

که در کبد تولید و از طریق کلیه دفع می شود.

میزان نرمال اوره :

افراد بالغ بین۱۹-۴۲ میلی گرم در دسی لیتر نیز می باشد.

تست یا آزمایش کراتینین Creatinine

این تست را همراه  با تست اوره خون می سنجند زیرا هر دو تست عملکرد کلیه ها را نشان می دهند دفع سموم و تصفیه خون در بدن بر عهده کلیه هاست، که عملکرد این دو تست هر دو را نشان می دهد. اگر به هر دلیلی آسیبی به کلیه ها برسد، سطح موادی مانند که کراتینین و اوره در بدن بالا می رود.

در اصل Cr یا کراتینین به شما هشدار می دهد که کلیه های شما خوب کار میکنند یا خیر این ماده مانند اوره جز مواد زائد بوده و باید خارج شود.

معمولاً پزشک در چکاپهای دوره ای این تست را در خواست میکند. این تست نیاز به ناشتایی ندارد.

میزان نرمال آن در خانمها و آقایان متفاوت است البته نسبت به سن افراد نیز میزان آن کم یا زیاد می شود.

مردان : ۰.۶ تا ۱.۳ mg/dL

خانم ها : ۰.۵ تا ۱.۱ mg/dL

میزان آن در کودکان – اطفال – نوزادان نیز متفاوت است.

افزایش کراتینین در خون نشان دهنده اختلال در عملکرد کلیه ها است.

و به دلیل ثابت بودن همیشگی مقدار کراتینین ، افزایش سطح آن نشان دهنده آسیب مزمن به کلیه است.

آزمایش اسید اوریک

این آزمایش برای تشخیصی بیماری کلیوی تجویز می شود.

میزان این تست اگر بالا باشد یعنی اسید اوریک خون شما بالاتر از رنج نرمال میباشد، نشانه های بیماری هایی مانند : نقرس  و اگر میزان آن پایین باشد، نتیجه پایش مقدار این اسید در بیماران خاصی مانند بیمارانی که تحت شیمی درمانی و یا پرتو درمانی هستند اهمیت دارد.

– میزان نرمال این تست:

برای آقایان : ۲/۸ – mg/dL  ۶/۳

برای خانم ها : ۲/۳ – mg/dL  ۴/۶

برای کودکان : ۲/۲ – mg/dL  ۲/۵

علائمی که می تواند فرد در اثر بالا بودن اسید اوریک داشته باشد از جمله:

• -نقرس (که معمولاً شصت پا را درگیر خود می کند)
• – میزان رسوب آن در کلیه ها افزایش پیدا می کند.
• – سنگ های اسیداوریک در مجاری ادراری

آزمایش Cholesterol – chol – کلسترول

این آزمایش به منظور غربالگری خطرات مبتلا شدن به بیماری های قلبی انجام می شود البته ناگفته نماند کلسترول  باید به اندازه کافی و لازم در بدن وجود داشته باشد به دلیل اینکه این ماده در ساخت هورمون ها و حفظ غشای سلولی نقش مهمی را ایفا می کند.

– افزایش بیش از حد کلسترول در خون باعث ایجاد عوارضی می شود که شاید با هیچ نشانه اولیه ای قابل رویت نباشد، از جمله :

باعث ایجاد پلاک در شریانها (رگی که خون را به قلب می رساند) می شود که در نتیجه آن :

• سختی عروق
• تصلب شرایین
• و در نهایت حمله قلبی بوجود می آید

متاسفانه با توجه تصور عمومی که آزمایشات چربی زیاد اهمیت ندارند ولی با توجه به توضیحاتی که در متن بالا مطالعه کردید اهمیت آن را دو چندان به شما گوشزد می کند.

البته فاکتورهایی مانند: 

بی تحریکی،

مصرف دخانیات،

رژیم غذایی،

حاوی چربی های اشباع،

بیماری کبدی،

در افزایش کلسترول خون نقش دارند .

 

میزان کلسترول نرمال چقدر هست؟

البته بسته به نوع کیت که در آزمایشگاه استفاده می شود فرق دارد:

•  نرمال:  تا ۲۰۰ mg/dl
• مشکوک: ۲۰۰ تا ۲۴۰ mg/dl
• بیماری زا: بالای ۲۴۰ mg/dl

دلایل بالا رفتن کلسترول خون چه چیزی می تواند باشد؟

• کم تحرکی
• چاقی
• رژیم غذایی نامناسب
• دیابت
• گاهی برخی از داروها

 

پس توصیه می شود علاوه بر رژیم غذایی مناسب – ورزش را هم فراموش نکنید.

 

 

 آزمایش   TG  یا    تری گلیسریدTrigliseride

خوب این آزمایش در اصل نوعی چربی است که در خون یافت می شود وقتی شما غذایی می خورید، بدن شما انرژی را که نیاز به آن بصورت فوری ندارد تبدیل به تری گلیسرید می کند که در سلولهای چربی شما ذخیره می شود. 

بعداً هورمونها تری گلیسرید را برای تبدیل به انرژی بین وعده های غذایی شما آزاد می کند.

 

چه زمانی شما باید آزمایش تری گلیسرید را انجام بدهید؟

افرادی که عوامل خطر بیماری قلبی دارند و یا اینکه سابقه چربی بالا دارند این آزمایش را توصیه می کنیم که حتما انجام دهند و همچنین افرادی که غربالگری به عنوان تست های چربی در یک معاینه پزشکی ، بهتر است انجام دهند.

 آمادگی لازم قبل از آزمایش تری گلیسریدTG

طبق آخرین استاندارهای حال حاضر توصیه می شود جهت انجام این تست ۱۲ تا۱۴ ساعت ناشتا باشید و می توانید قبل از آن آب در حد رفع تشنگی استفاده کنید.

محدوده آزمایش تری گلیسرید:

• نرمال : کمتر از ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر
• حد مرزی: ۱۵۰ تا ۱۹۹ میلی گرم در دسی لیتر
• بالا : ۲۰۰ تا ۴۹۹ میلی گرم در دسی لیتر
• بسیار زیاد: بیشتر از ۵۰۰ میلی گرم در دسی لیتر

چه کار کنم که تری گلیسرید و خونم پائین بیاید؟

بهترین توصیه برای کاهش این چربی ، تغییرات در سبک زندگی مانند:  رژیم غذایی سالم و ورزش مداوم می باشد.

در مرحله بعد که موفق به کاهش آن بین صورت نشدید، استفاده از داروهای کاهنده چربی خون تحت نظر پزشک توصیه می شود.

علائم تری گلیسرید بالا چیست؟

معمولاً افرادی که چربی بالا دارند ، هیچ علامت خاصی ندارند و فقط راه تشخیص این چربی آزمایش خون است. ولی در افرادی که سطح چربی بسیار بالائی دارند (بیش از ۱۰۰۰ میلی گرم در دسی لیتر) به مرور زمان فرد دچار حملات مکرر یا پانکراتیت حاد می شود.

 

از برخی اعلام می توان به : درد در ناحیه بالایی معده نام برد و این درد به تدریج بدتر می شود و تب به حالت تهوع – استفراغ را نیز در فرد نشان می دهد.

 

 

آزمایش AST نام کامل  Aspartate Amino transt ferase 

در واقع این آنزیم یک آنزیمی هست که عملکرد کبد را مورد بررسی قرار می دهد.

 

ضعف بدنی – کم اشتهایی – تورم در پا می تواند از نشانه های افزایش این آزمایش در کبد باشد.

 

با این آزمایش می توانیم برخی بیماریهای کبدی را زود تشخیص دهیم و از جمله بیماریهای که با این آزمایش می توان بررسی کرد:

• سیروز کبدی
• هپاتیت(ویروسی-الکلی)
• سنگ صفرا

مقدار نرمال این آنزیم چند هست؟

میزان فرمان SGOT در:

خانمها : ۱۰ تا ۳۲ یونیت در لبتر 

آقایان : ۱۰ تا ۴۰ یونیت در لیتر

علائم بالینی بالا بودن SCOT در آزمایش خون چیست؟

• خارش بدن 
• کم اشتهایی
• زردی
• دل درد
•  ضعف
• تورم در شکم

 آرماش SGPT یا Alanine Aminotransferease : ALT

آنزیمی است که توسط کبد تولید میشود این آنزیم عملکرد کبد شما را مشخصی می کند.

اگر علائمی مانند : خستگی و ضعف – ادرار تیره رنگ – تهوع و استفراغ دارید، میتواند نشان دهنده بالا بودن این آنزیم در بدن شما باشد.

برای این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارید.

 

اگر در جواب آزمایش میزان آن بالا باشد و یا به عبارتی جلو این آزمایش در برگه آزمایش شما علامت H به معنای High یا بالا باشد، باید حتما پیگری کنید

البته لازم به ذکر است که افزایش این آنزیم به میزان جزیی ممکن است یکی از دلایل زیر باشد:

•  استفاده از داروهایی مانند استامین – آسپرین و دارودهای خواب آور
•  استفاده از مشروبات الکلی
• – نوعی بیماری عفونی بنام مونونوکلئوز عفونی

مقادیر نرمال این آزمایش:

برای آقایان کمتر از ۴۰ یونیت بر لیتر ۴۰>

برای خانم ها کمتر از ۴۰ یونیت بر لیتر ۳۱>

چه مواد غذایی در کاهش میزان این آنزیم دخیل هستند؟

• مارجو به
• کلم بروکلی
• حبوبات
• چغندر
• موز
• سبزیجات برگدار(کلم-اسفناج)

آزمایش Alp یا AIK یاAlkaline Phosphatase

یک آنزیم بنام الکالین فسفاتز که در خون بررسی می شود در صورتی که سطح این آنزیم در خون غیر عادی باشد به معنای

اختلال عملکرد در کیسه صفرا، استخوان و کبد است.

مقدار نرمال آزمایش Alp یا AIK چقدر هست؟

مردان و زنان بالای ۱۸ سال : ۱۴۷ – ۴۴

کودکان و زنان باردار : ۳۵۰<

البته این آزمایش( AIK ) به سن و جنسیت بسیار وابسته است پس اگر جواب آزمایش متغییر بود و بالاتر  یا پایین تر بود حتما از پزشک خود مشورت بگیرید.

 

 آیا میزان بالای آزمایش آلکالینی فسفاتاز خطرناک هست؟

جواب: اگر نتیجه سایر آزمایشات کبدی مانندbili, ALT, AST شما نرمال باشد؟ شما ممکن است دچار مشکلات کبدی نباشید و دچار و آزمایش AIK شما بالا باشد.

یک اختلال استخوانی مانند بیماری استخوان پاره شده باشد. که این بیماری موجب میشود، استخوانهای شما بطور غیرعادی رشد کرده و بزرگتر و ضعیف تر از حالت نرمال باشند و شکنندگی آنها افزایش یاید.

آزمایش بیلی روبین : Bilirubin

این آزمایش در واقع بررسی عملکرد کبد. مسمومیت دارویی، بررسی بیماری های کبدی مانند هیاتیت و بررسی تخریب گلبولهای قرمز و از همه مهمتر زردی یا همان یرقان را مورد ارزیابی قرار می دهد.

 اگر با علائم زیر رو برو هستید حتما این آزمایش بیلی روبین را انجام بدید.

1.  زردی سفیدی خشم
2.  خستگی مفرط و ادرار تیره
3. رنگ پریدگی مداوم

مقادیر نرمان و بحرانی آزمایش بیلی روبین :

• بیلی روبین توتال :۱- ۰/۳
• بیلی روبین غیر مستقیم: ۰/۲-۰/۸
• بیلی روبین مستقیم :۰/۱-۰/۳
• بیلی روبین توتال نوزاد: ۰/۱-۱۲

مقادیر بحرانی آزمایش بیلی روبین :

• نوزادان کمتر از ۱۵
• بالینی : کمتر از ۱۳

علت بیلی روبین بالا در بزرگسالان

بالا بودن این آزمایش به این معنی میباشد که کبد شما کار نمی کند.

یعنی اینکه بدن شما بیلی روبین را حذف نمی کند با این حال بالا بودن بیلی روبین میتواند به دلیل مصرف داروهای خاص – ورزش و یا بعضی غذاها باشد.

کلسیم Calcium ca

آزمایش کلسیم از بهترین آزمایشات در رابطه با بررسی عملکرد صحیح اعصاب، ماهیچه ها و قلب است.

اگر سطح کلسیم در بدن شما بالا یا پایین باشد نشان دهنده بیماری جدی در بدن می باشد، بیماری مانند مشکلات استخوانی، ناراحتی تیروئید، و اختلال کلیوی

کلسیم یکی از عناصر بسیار مهم در بدن است که برای عملکرد آنزیم های، ضربان قلب، انتقال جریان های عصبی

انعقاد خون- انقباض عضلانی مهم است.

این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد و ترجیحاً ناشتا باشید کفایت می کند .

مقادیر نرمال برای این آزمایش ۸/۶ تا ۱۰/۳ می باشد

منیزیوم mg

این ماده معدنی در بدن جهت بررسی در بهبود عملکرد آنزیم ها – اعصاب – عضلات نقش دارد.

 Lipase – لپیاز

این آزمایش برای بررسی افرادی که قبلا به بانکراتیت هستند و علائمی مانند درد در ناحیه بالای شکمی – تهوع و استفراغ – زردی چشم و پوست مواجهه هستند، انجام می شود.

آمیلاز Amylase

برای بررسی اختلال پانکراس مورد استفاه قرار می گیرد.

 Alb آلبومین

برای تشخیص بیماری های کلیوی و کبدی مورد استفاده قرار میگیرد.

Total pro – توتال پروتیین

این آزمایش نیز برای تشخیص بیماری های حاد کبدی انجام ی شود.

آزمایش سدیم (Na)

برای اندازه گیری سدیم در بدن مورد استفاده قرار می گیرد.

K:

این آزمایش برای اندازه گیری یک ماده معدنی در بدن می باشد که سلولهای بدن برای حفظ آب به این ماده نیاز دارند.

 

Hb A1c :

این آزمایش یک آزمایش مهم در بیماران دیابتی وقتی افرادی که از دیابت خود اطلاع ندارند، انجام می شود و به اصطلاح عامیانه همان قند سه ماهه گذشته نام گذاری می شود.

آزمایش کراتین فسفوکیناز (CPK)

این آزمایش در افرادی که دچار حمله قلبی شدند مورد بررسی قرار میگیرد.

 

آزمایش LDH : Lactate Dehydrogenase

این آزمایش نیز در افرادی که مشکلات قلبی دال در مورد بررسی قرار می گیرد.