بیماری آندومتریوز در زنان چیست؟

 

آندومتریوز به معنی رشد بافت داخلی رحم در جایی بیرون از رحم است. لگن شایع‌ترین محل بروز آندومتریوز است.

در این بیماری بافت آندومتر (لایه داخلی رحم) در بیرون از محل اصلی خود (رحم) تشکیل می‌شود. این بافت می‌تواند در تمام بافت‌های بدن به جز طحال به وجود آید، ولی رایج‌ترین محل پدیدآمدن آن، لگن است که در این قسمت هم تخمدان‌ها بیشتر گرفتار اندومتریوز می‌شوند.

در آندومتریوز، بافت آندومتر تغییر جا داده، اما همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و در هر دوره قاعدگی، این بافت ضخیم می‌شود و خونریزی می‌کند. در آندومتریوز، بافت‌های اطراف ممکن است تحریک شوند و در نهایت موجب زخمی‌شدن بافت و چسبندگی گردد.

آندومتریوز می‌تواند باعث درد شدید، مخصوصاً در دوران عادت‌ماهانه گردد. مشکلات بارداری نیز ممکن است به وجود آورد.

علائم آندومتریوز

علائم آندومتریوز در زنان می تواند متفاوت باشد، اما علائم رایج شامل درد لگن، قاعدگی دردناک، درد در حین مقاربت، خونریزی شدید قاعدگی، خستگی و ناباروری است.

– اولین علامت آندومتریوز، درد لگن است که اغلب همراه با عادت‌ماهانه است. این درد باگذشت زمان بدتر می‌شود. درد لگن و گرفتگی عضلات ممکن است قبل از عادت ماهیانه شروع شده و چندین روز بعد از عادت ماهیانه ادامه داشته باشد.

•  عادت‌ماهانه دردناک (دیس منوره)
•  درد در طی و یا بعد از نزدیکی با همسر
•  درد هنگام اجابت مزاج و ادرارکردن: ممکن است این درد در طی عادت ماهیانه وجود داشته باشد.
•  خونریزی بیش از حد: ممکن است در طی عادت‌ماهانه خونریزی بیش از حد داشته باشید و یا بین دو قاعدگی، خونریزی داشته باشید.
•  نازایی در برخی زنان
• دیگر علائم شامل خستگی، اسهال، یبوست، نفخ و یا تهوع که ممکن است در طول عادت ماهیانه وجود داشته باشند.

شدت درد همیشه نشانه مطمئنی برای این بیماری نمی‌باشد. برخی زنان مبتلا دارای درد شدید هستند، درحالی‌که برخی دیگر درد کمی دارند و یا اصلاً درد ندارند. آندومتریوز گاهی اوقات با برخی بیماری‌ها مانند بیماری‌های التهابی لگن و یا کیست تخمدانی اشتباه گرفته می‌شود.

آندومتریوز گاهی با سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) نیز اشتباه می‌شود. این سندرم باعث اسهال، یبوست و درد شکم می‌شود.

علل آندومتریوز

در اینجا ۵ علت شایعی را که باعث می‌شوند بافت داخلی رحم در جای دیگری از بدن رشد کند، برای شما می‌گوییم.

• قاعدگی عقب‌گرد: بیشترین علت آندومتریوز است. در این نوع قاعدگی، خون قاعدگی شامل سلول‌های آندومتر است که به‌جای آنکه از بدن خارج شوند، از طریق لوله‌های رحمی وارد حفره لگنی می‌شوند. این سلول‌های آندومتر به دیواره لگن می‌چسبند و در آنجا رشد می‌کنند و خونریزی در طول این دوره ایجاد می‌شود.
• رشد سلول‌های جنینی: این سلول‌ها، حفره‌های لگنی و شکمی را می‌پوشانند و از سلول‌های جنینی به وجود می‌آیند. هنگامی که یک و یا چند منطقه از پوشش شکمی تبدیل به بافت آندومتر شود، آندومتریوز گسترش می‌یابد.
• زخم جراحی: بعد از جراحی، مانند هیس ترکت و می (خارج‌کردن رحم) و یا سزارین، سلول‌های آندومتر ممکن است به محل برش جراحی متصل شوند.
• انتقال سلول‌های آندومتر: عروق خونی و یا مایع لنف ممکن است سلول‌های آندومتر را به دیگر قسمت‌های بدن انتقال دهند.
• اختلال سیستم ایمنی: ممکن است وجود اختلال در سیستم ایمنی باعث گردد که بدن نتواند بافت آندومتر را که در بیرون از رحم رشد می‌کند تشخیص داده و از بین ببرد.

عوامل خطر آندومتریوز

بسیاری از عوامل زیر خطر ابتلای به آندومتریوز را زیاد می‌کنند:

•  باردار نشدن بعد از ازدواج
•  ابتلای یک و یا چند نفر از اقوام نزدیک به آندومتریوز
•  مسدودکردن راه خروج طبیعی خون قاعدگی از بدن
•  سابقه عفونت لگنی
•  اختلال رحمی

نشانه‌های آندومتریوز به طور موقت با بارداری از بین می‌روند. همین‌طور این نشانه‌ها با یائسگی به طور کامل از بین می‌روند، مگر اینکه در حال مصرف استروژن باشید.

عوارض آندومتریوز

نازایی: یکی از عوارض شایع آندومتریوز، نازایی زنان است.

برای باردارشدن، باید تخمک آزاد شده از تخمدان، در لوله رحمی (لوله فالوپ) توسط سلول‌های اسپرم باردار شود و تشکیل تخم را دهد. این تخم باید به دیواره رحم متصل شود و شروع به رشد کند.

آندومتریوز ممکن است، لوله رحمی را ببندد و تخم و اسپرم را از هم دور کند. همچنین آندومتریوز ممکن است به اسپرم و یا تخم صدمه بزند. بااین‌حال، بسیاری از زنان با آندومتریوز خفیف تا متوسط می‌توانند باردار شوند. پزشکان توصیه می‌کنند زنان متأهلی که دارای آندومتریوز هستند، هر چه زودتر باردار شوند تا آندومتریوز بدتر نشود.

 سرطان تخمدان:

زنان دارای آندومتریوز، بیشتر دچار سرطان تخمدان می‌شوند.

تشخیص آندومتریوز

• معاینه لگن توسط پزشک: برای بررسی وجود کیست در اندام تناسلی و یا زخم در رحم
• سونوگرافی: برای وجود کیست مرتبط با آندومتریوز
•  لاپاروسکوپی: محل، وسعت و اندازه آندومتر را مشخص می‌کند.

 

درمان آندومتریوز

 

• داروهای ضددرد و مسکن
• هورمون‌درمانی: برخی مواقع، این روش درمانی برای کاهش درد آندومتریوز مؤثر است. افزایش و کاهش هورمون‌ها در طول دوره قاعدگی باعث می‌شود آندومتر ضخیم شود، بریزد و خونریزی کند. با استفاده از این روش، رشد بافت آندومتر کم می‌شود.
• جراحی: اگر شما آندومتریوز دارید و می‌خواهید باردار شوید، جراحی برای برداشتن آندومتریوز درحالی‌که رحم و تخمدان سالم بمانند، مفید است.
• روش کمک باروری: لقاح آزمایشگاهی برای باردارشدن نسبت به عمل جراحی بهتر است.
• هیسترکتومی:
• در موارد شدید آندومتریوز، جراحی برای خارج‌کردن رحم و تخمدان باید انجام گیرد. اما در این موارد هیس ترکت و می به‌تنهایی کافی نیست، استروژن می‌تواند آندومتریوز باقیمانده را تحریک کند و درد نیز باقی بماند. بعد از هیس ترکت و می، بارداری ممکن نیست.

 

درمان خانگی آندومتریوز

•  دوش آب گرم و پدهای گرماده، عضلات لگن را آرام و شل می‌کند و از گرفتگی و درد می‌کاهد.
•  داروهای غیراستروئیدی غیرالتهابی مانند: ایبوپروفن و ناپروکسن می‌تواند از گرفتگی‌ها و دردهای قاعدگی بکاهد.
•  به طور مرتب ورزش کنید.

 

آندومتریوز در زنان چگونه تشخیص داده می شود؟

اندومتریوز معمولاً از طریق ترکیبی از تاریخچه پزشکی، معاینه فیزیکی و آزمایش های تصویربرداری تشخیص داده می شود. پزشک ممکن است در مورد علائمی مانند درد لگن، پریودهای دردناک و درد در حین رابطه جنسی سوال کند. آنها همچنین ممکن است معاینه لگنی را برای بررسی هر گونه ناهنجاری یا علائم آندومتریوز انجام دهند.

تست های تصویربرداری مانند سونوگرافی، ام آر آی یا سی تی اسکن ممکن است برای بررسی علائم اندومتریوز مانند کیست یا بافت اسکار استفاده شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است لاپاراسکوپی را توصیه کند، که یک روش جراحی کم تهاجمی است که به آنها اجازه می‌دهد مستقیماً اندام‌های لگن را تجسم کنند و نمونه‌ای از بافت برای بیوپسی بگیرند.

توجه به این نکته مهم است که تشخیص آندومتریوز ممکن است دشوار باشد و برخی از زنان ممکن است سال ها قبل از تشخیص مناسب تشخیص داده نشوند. اگر علائم آندومتریوز را تجربه می کنید، مهم است که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید تا در مورد گزینه های خود برای تشخیص و درمان صحبت کنید.

 آیا اندومتریوز می تواند باعث ناباروری در زنان شود؟

بله، اندومتریوز می تواند باعث ناباروری در زنان شود. این عارضه می تواند منجر به تشکیل بافت اسکار و چسبندگی در اندام های تولید مثل شود که می تواند در عملکرد طبیعی تخمدان ها، لوله های فالوپ و رحم اختلال ایجاد کند. این می تواند باردار شدن و ادامه بارداری را برای یک زن دشوار کند. علاوه بر این، آندومتریوز همچنین می تواند بر کیفیت تخمک ها و جنین ها تأثیر بگذارد و به ناباروری کمک کند. با این حال، توجه به این نکته مهم است که همه زنان مبتلا به آندومتریوز ناباروری را تجربه نمی‌کنند و گزینه‌های درمانی مختلفی برای کمک به بهبود باروری در زنان مبتلا به این بیماری وجود دارد.

 آیا ارتباطی بین اندومتریوز و انواع خاصی از سرطان در زنان وجود دارد؟

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است کمی در معرض خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان از جمله سرطان تخمدان و سرطان آندومتر باشند. با این حال، خطر کلی ابتلا به این سرطان ها هنوز نسبتاً کم است و بیشتر زنان مبتلا به آندومتریوز به سرطان مبتلا نمی شوند. برای زنان مبتلا به آندومتریوز مهم است که تحت غربالگری منظم قرار گیرند و هر گونه نگرانی را با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در میان بگذارند.