تست فریتین برای ارزیابی سطح آهن بدن انجام می شود و به تعیین میزان ذخیره آهن در بدن کمک می کند. سطوح غیر طبیعی می تواند نشان دهنده کمبود آهن یا تهدیدات بالقوه سلامتی مانند مشکلات کبد یا کلیه باشد.

تفسیر آزمایش فریتین(Ferritin)

• تفسیر سطوح فریتین
  محدوده طبیعی فریتین بر اساس جنسیت و سن متفاوت است.
  زنان بالغ: ۱۱-۳۰۷ نانوگرم در دسی لیتر
  مردان بالغ: ۲۴-۳۳۶ نانوگرم در دسی لیتر
  کودکان (۶ ماه تا ۱۵ سال): ۷۰-۱۴۲ نانوگرم در دسی لیتر
  کودکان (۲ تا ۵ ماه): ۵۰-۲۰۰ نانوگرم در دسی لیتر
  نوزادان: ۲۵-۲۰۰ نانوگرم در دسی لیتر

آزمایش فریتین میزان فریتین را در خون شما اندازه گیری می کند. فریتین یک پروتئین خون است که حاوی آهن است. آزمایش فریتین به پزشک کمک می کند تا بفهمد بدن شما چقدر آهن ذخیره می کند. اگر آزمایش فریتین نشان داد که سطح فریتین خون شما کمتر از حد طبیعی است، نشان دهنده آن است که ذخایر آهن بدن شما کم است و شما دچار کمبود آهن هستید. در نتیجه، ممکن است کم خون باشید. اگر آزمایش فریتین سطوح بالاتر از حد طبیعی را نشان دهد، می تواند نشان دهنده این باشد که شما به شرایطی مبتلا هستید که باعث ذخیره بیش از حد آهن در بدن شما می شود. همچنین می تواند به بیماری کبد، آرتریت روماتوئید، سایر شرایط التهابی یا پرکاری تیروئید اشاره کند. برخی از انواع سرطان نیز می توانند باعث بالا رفتن سطح فریتین خون شوند.

 سطوح فریتین در خون انسان 

سطح فریتین به میزان فریتین، پروتئینی که آهن را در بدن ذخیره می کند، اشاره دارد. فریتین عمدتاً در کبد، طحال و مغز استخوان یافت می شود و مسئول ذخیره سازی آهن به شکل غیر سمی است.

اندازه گیری سطح فریتین در تشخیص و پایش شرایط مرتبط با متابولیسم آهن، مانند کم خونی فقر آهن، هموکروماتوز (انباشته شدن بیش از حد آهن) و برخی بیماری های مزمن مفید است.

سطوح نرمال فریتین بسته به سن، جنس و عوامل فردی متفاوت است، اما به طور کلی، محدوده طبیعی برای بزرگسالان عبارت است از:

مردان: ۲۴ تا ۳۳۶ نانوگرم در میلی لیتر (ng/ml)
زنان: ۱۱ تا ۳۰۷ نانوگرم در میلی لیتر
سطوح پایین فریتین ممکن است نشان دهنده کم خونی فقر آهن باشد که می تواند منجر به علائمی مانند خستگی، ضعف و تنگی نفس شود. سطوح بالای فریتین در شرایطی مانند هموکروماتوز، بیماری مزمن کبدی یا التهاب قابل مشاهده است.

توجه به این نکته مهم است که سطح فریتین به تنهایی ممکن است تصویر کاملی از وضعیت آهن ارائه نکند و آزمایش‌های اضافی مانند هموگلوبین، آهن و اشباع ترانسفرین ممکن است برای ارزیابی جامع ضروری باشد.

 آزمایش خون فریتین

آزمایش خون فریتین یک آزمایش تشخیصی است که سطح فریتین را در خون اندازه گیری می کند. فریتین پروتئینی است که آهن را در بدن ذخیره می کند و این آزمایش در درجه اول برای ارزیابی ذخایر آهن فرد استفاده می شود.

آزمایش خون فریتین معمولاً برای تشخیص و نظارت بر شرایط مرتبط با کمبود آهن یا اضافه بار آهن تجویز می شود. این می تواند به تعیین اینکه آیا یک فرد آهن خیلی کم یا بیش از حد در بدن خود دارد کمک کند.

سطوح پایین فریتین ممکن است نشان دهنده کم خونی فقر آهن باشد که می تواند علائمی مانند خستگی، ضعف و تنگی نفس را ایجاد کند. همچنین می توان از آن برای نظارت بر اثربخشی مکمل آهن در افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن استفاده کرد.

سطوح بالای فریتین می تواند نشانه ای از اختلالات اضافه بار آهن مانند هموکروماتوز باشد، وضعیتی که در آن بدن آهن بیش از حد جذب می کند. افزایش سطح فریتین در شرایطی مانند بیماری کبد، التهاب یا انواع خاصی از سرطان نیز قابل مشاهده است.

این آزمایش شامل گرفتن نمونه خون از ورید، معمولاً از بازو است. سپس نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می شود. نتایج معمولاً ظرف چند روز در دسترس هستند.

توجه به این نکته مهم است که آزمایش خون فریتین تنها یکی از اجزای یک ارزیابی جامع برای اختلالات مرتبط با آهن است. آزمایش‌های دیگری مانند شمارش کامل خون (CBC) و پانل آهن نیز ممکن است برای ارائه تصویر کامل‌تری از وضعیت آهن فرد تجویز شود. علاوه بر این، تفسیر نتایج آزمایش باید همراه با یک متخصص مراقبت های بهداشتی انجام شود، که می تواند سابقه پزشکی فرد و سایر عوامل را در نظر بگیرد.

دلیل تجویز آزمایش فریتین چیه؟

آزمایش فریتین معمولاً به دلایل مختلفی تجویز می شود:

 کم خونی ناشی از فقر آهن:

• سطوح پایین فریتین می تواند نشان دهنده کمبود آهن در بدن باشد که می تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود. این وضعیت زمانی رخ می دهد که بدن آهن کافی برای تولید مقادیر کافی گلبول قرمز نداشته باشد که منجر به علائمی مانند خستگی، ضعف و تنگی نفس می شود. آزمایش فریتین به تشخیص و پایش کم خونی فقر آهن کمک می کند.

اضافه بار آهن:

• سطوح بالای فریتین می تواند نشان دهنده اضافه بار آهن در بدن باشد، وضعیتی که به نام هموکروماتوز شناخته می شود. هموکروماتوز زمانی رخ می دهد که بدن آهن زیادی را از رژیم غذایی جذب می کند و منجر به ذخیره آهن اضافی در اندام هایی مانند کبد، قلب و پانکراس می شود. این می تواند منجر به آسیب اندام و علائم مختلف شود. آزمایش فریتین به تشخیص و نظارت بر هموکروماتوز کمک می کند.

 نظارت بر درمان با آهن:

• تست فریتین همچنین برای نظارت بر اثربخشی مکمل آهن یا درمان با آهن در افراد مبتلا به کم خونی فقر آهن استفاده می شود. این کمک می کند تا مشخص شود که آیا سطح آهن به محدوده مورد نظر در حال افزایش است یا خیر و آیا درمان به طور موثر عمل می کند.

بیماری کبد:

• مقدار زیادی از آهن ما در پروتئین های فریتین در کبد ذخیره می شود. هنگامی که کبد آسیب دیده یا بیمار می شود، آهن و فریتین می توانند از کبد به خون نشت کنند. آزمایش فریتین می تواند به تشخیص بیماری های کبدی مانند سوء مصرف الکل، سیروز و عفونت هپاتیت B و C کمک کند.

سندرم پاهای بی قرار (RLS):

• این سندرم با احساس ناراحتی در اندام ها و میل شدید به حرکت دادن آن ها، به ویژه در هنگام نشستن یا دراز کشیدن مشخص می شود. آزمایش فریتین می تواند تعیین کند که آیا کمبود آهن ممکن است به علائم RLS کمک کند یا خیر.
  بیماری استیل با شروع بزرگسالان (AOSD): این یک بیماری نادر است که باعث درد و تورم مفاصل، تب، بثورات پوستی و سطوح بالای فریتین می شود.

 سایر شرایط پزشکی:

• آزمایش فریتین ممکن است برای ارزیابی سطح آهن در افراد مبتلا به شرایط پزشکی خاص مانند بیماری مزمن کلیه، بیماری التهابی روده یا انواع خاصی از سرطان تجویز شود. این شرایط می تواند متابولیسم آهن را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به سطوح غیر طبیعی فریتین شود.
  پرسیدن

به طور کلی، آزمایش فریتین ابزار ارزشمندی برای ارزیابی وضعیت آهن در بدن، تشخیص اختلالات مرتبط با آهن و نظارت بر پاسخ به درمان است. این به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کمک می کند تا در مورد مکمل آهن، تغییرات رژیم غذایی یا آزمایش های تشخیصی بیشتر تصمیم گیری کنند.

آزمایش فریتین چه چیزی را اندازه گیری می کند؟

آزمایش میزان فریتین در گردش خون را اندازه گیری می کند. فریتین پروتئینی است که آهن را ذخیره می کند، یک ماده معدنی ضروری که برای رشد و نمو سالم مورد نیاز است. آهن نمی تواند به تنهایی در بدن وجود داشته باشد. در عوض، آهن به ترانسفرین متصل می شود که آن را به قسمت های مختلف بدن منتقل می کند. آهن اضافی در فریتین ذخیره می شود که معمولاً در کبد و سلول های سیستم ایمنی متمرکز است.

هنگامی که بدن از آهن ذخیره شده استفاده می کند، یک فرآیند متابولیک آهن را از فریتین داخل سلول جدا می کند. در این فرآیند مقدار کمی فریتین از سلول خارج شده و وارد خون می شود. آزمایش فریتین میزان این پروتئین را در خون اندازه گیری می کند زیرا میزان کل آهن ذخیره شده در بدن شما را منعکس می کند.

Ferritin در آزمایش خون نشانه چیست؟

بسیاری ممکن است به این فکر می کنند که فریتین نمایانگر میزان آهن در خون است، اما واقعیت این است که فریتین یک نوع پروتئین است که آهن را در خود ذخیره می‌کند و آن را آزاد می‌کند که هنگام نیاز باشد. فریتین در مقدار کمی در خون وجود دارد و اکثر آن در سلول‌های بدن ذخیره می‌شود. بیشترین مقدار فریتین در سلول‌های کبدی (هپاتوسیت‌ها) و سلول‌های سیستم ایمنی (رتیکولوسیت‌ها) قرار دارد. تست فریتین برای اندازه‌گیری میزان این پروتئین در خون انجام می‌شود. فریتین نقش مهمی در تولید سلول‌های قرمز خونی دارد و زمانی که بدن به آن‌ها نیاز دارد، فریتین بیشتری را به خون انتقال می‌دهد. اما باید توجه داشت که سطح زیاد فریتین ممکن است به بدن آسیب بزند. وقتی که بدن به طور کلی سالم است، روده‌ها از جذب اضافی آهن در مواد غذایی اجتناب می‌کنند. اگر این اتفاق نیفتاده باشد، بدن قادر به دفع آهن اضافی نخواهد بود و آن را در اندام‌های دیگر ذخیره خواهد کرد. اندام‌هایی مانند کبد، قلب و پانکراس اندام‌هایی هستند که ممکن است آهن اضافی در آنها تجمع پیدا کند. وجود مقدار زیادی آهن در بدن می‌تواند منجر به بیماری هموکروماتوز شود

شرایط انجام آزمایش Ferritin

• ای آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد
• توصیه می شود تا ۲۴ ساعت قبل از آزمایش از مصرف قرص و محلول و یا نوشیدنی آهن خودداری شود

 

عوامل تاثیرگذار در آزمایش فریتین

عواملی که بر روی آزمایش فریتین تاثیرگذار هستند عبارتند از:

✅ میزان دریافت آهن

✅ مصرف برخی از داروها

✅ تعداد دفعاتی که در طول سال افراد خون اهدا کرده اند.

✅مصرف و استعمال سیگار و دخانیات

✅ انجام تمرینات ورزشی

✅ رژیم غذایی

✅ التهاب و بیماری: التهاب‌ها و بیماری‌های مزمن می‌توانند سطح فریتین را افزایش دهند. به عنوان مثال، بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید و بیماری کرون ممکن است منجر به افزایش فریتین شوند.
✅ کم‌خونی: کم‌خونی نیز می‌تواند باعث افزایش موقت سطح فریتین در خون شود، زیرا بدن تلاش می‌کند تا مقدار بیشتری از آهن را برای تولید سلول‌های قرمز مصرف کند.
✅ مصرف آهن: مصرف مکمل‌های آهن یا داروهایی که آهن را به بدن تزریق می‌کنند، می‌تواند سطح فریتین را افزایش دهد.
✅ بارداری: در دوران بارداری، سطح فریتین معمولاً افزایش می‌یابد، زیرا بدن برای نیازهای اضافی آهن در این دوران زمانی استفاده می‌کند.
✅ بیماری کبدی: بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت و سیروز می‌توانند به افزایش فریتین منجر شوند، زیرا کبد در ذخیره و تنظیم سطح آهن در بدن نقش دارد.
✅ داروها: مصرف برخی داروها ممکن است به افزایش فریتین منجر شود. به عنوان مثال، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است تأثیری بر سطح فریتین داشته باشند.
✅ ترکیبات آهن‌دار در غذا: مصرف مواد غذایی با غنی بودن در آهن می‌تواند موجب افزایش موقت سطح فریتین شود.
عوامل جدیدتر: همچنین باید به عوامل جدیدتری همچون عفونت‌های ویروسی مثل کووید-۱۹ توجه کرد که ممکن است سطح فریتین را تحت تأثیر قرار دهند.

 

علت  بالا بودن سطح فریتین خون در بدن

• پرکاری تیروئید
• سرطان خون
• لنفوم هوچکین
• انتقال خون مکرر
• بیماری های کبدی مانند هپاتیت C مزمن 
• لوسمی
• هایپرتیروئیدیسم
• بیماری‌های کبدی
• سندرم پای بی‌قرار
• مسمومیت آهن
• همولیتیک
• بیماری التهابی( رماتیسم مفصلی)
•  سرطان تخمدان پیشرفته
• بیماری‌های کلاژن عروقی(مانند لوپوس)
• آرتریت روماتوئید
• آنمی یا کم خونی همولیتیک
• سرطان‌های پیشرفته
• بیماری‌های کلاژن عروقی

 

علائم بالا فریتین در بدن 

خستگی مفرط: افزایش سطح فریتین ممکن است باعث احساس خستگی و کاهش انرژی شود.
ضعف عمومی بدن: افراد ممکن است احساس ضعف عمومی در بدن کنند.
مشکلات در پوست: افزایش فریتین ممکن است به ظاهر پوست اثر بگذارد و باعث تغییر رنگ پوست به شکل زردی (کم‌خونی) شود.
درد عضلانی و مفصلی: برخی افراد ممکن است درد و تورم در مفاصل و عضلات تجربه کنند.
مشکلات قلبی(درد قفسه سینه و تپش قلب): افزایش فریتین ممکن است به مشکلات قلبی مانند آریتمی قلبی (نامنظمی ضربان قلب) منجر شود.
مشکلات کبدی(درد شکمی-دل درد): در موارد نادر، افزایش فریتین ممکن است به مشکلات کبدی منجر شود.
علائم دیگر: علائم دیگری مانند سردرد، سرگیجه، و کاهش تمرکز نیز ممکن است با افزایش فریتین همراه باشند.

 

علت  پایین بودن سطح فریتین خون در بدن

•  کمبود آهن ب
• کم خونی
• خونریزی بیش از حد قاعدگی
• شرایط معده که بر جذب روده تأثیر می گذارد
• خونریزی داخلی
• خونریزی‌های بیش‌ازحد قاعدگی
• مشکلات گوارشی که در آن جذب آهن کم می‌شود.
• خونریزی داخلی
• کمبود آهن ( علت آن می تواند نوع رژیم غذایی باشد)

 

علائم پایین فریتین در بدن

• خستگی مفرط 
• سرگیجه و عدم تمرکز
• صدای زنگ در گوش
• مشکلات تنفسی بدون بیماری زمینه ای
• پوست رنگ پریده یا زرد شده
• احساس خستگی
• سرگیجه
• سردردهای مزمن
•  احساس ضعف
• تحریک پذیری
• پا درد

 

درمان فریتین بالای خون

درمان بستگی به علت زمینه ای دارد.
برخی از بیماران از داروی “دسفرال” استفاده می کنند.
افراد مبتلا به تالاسمی ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشند.
داروهایی مانند دفراسیروکس برای کاهش آهن اضافی استفاده می شود.

 

آزمایش Ferritin در بارداری

 

میزان نرمال Ferritin در زنان باردار چقدر است؟

سطوح طبیعی بسته به سن و جنسیت متفاوت است.
در زنان باردار، سطوح به طور معمول پایین تر است.
محدوده: ۲۰-۲۰۰ نانوگرم در دسی لیتر برای زنان باردار بالای ۱۵ سال.
سطوح زیر ۳۰ نانوگرم در دسی لیتر می تواند با بیماری های التهابی یا کلیوی مرتبط باشد.

آزمایش Ferritin کودکان

سطح نرمال کودکان بسته به سن متفاوت است.
محدوده بین ۲۵-۲۰۰ نانوگرم در دسی لیتر برای نوزادان.
در طول دوره های رشد افزایش یابد.

عوامل تاثیر گذار بر نتیجه آزمایش فریتین خون

• رژیم غذایی و مصرف آهن.
• دفعات اهدای خون
• سیگار کشیدن.
• ورزش.
• داروهای خاص

 

چرا آزمایش فریتین تجویز می شود؟

آزمایش فریتین برای ارزیابی سطح آهن در بدن، تشخیص کمبود آهن، جلوگیری از تجمع بیش از حد آهن و ارزیابی آسیب به اندام ها تجویز می شود.
سطح فریتین ارتباط نزدیکی با ذخایر آهن دارد و آن را به یک شاخص ارزشمند تبدیل می کند.
می تواند در تشخیص کم خونی و سایر اختلالات خونی کمک کند.