آزمایش تستوسترون چیست و چرا انجام می‌شود؟

تستوسترون یک هورمون است که در بدن هر دو جنس تولید می‌شود، اما بیشتر در مردان یافت می‌شود. این هورمون نقش مهمی در توسعه و حفظ ویژگی‌های جنسی، توده عضلانی، استحکام استخوان، میل جنسی، خلق و خو و سلامت کلی دارد. آزمایش تستوسترون یک آزمایش خون است که سطح این هورمون را در بدن شخص اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا علل بروز علائم و عوارض ناشی از کاهش یا افزایش تستوسترون را شناسایی کرده و روش‌های مناسب درمان و پیشگیری را پیشنهاد دهند. برای انجام آزمایش تستوسترون، نمونه خون از بازو گرفته می‌شود. قبل از آزمایش، نباید هرگونه دارو یا مکمل را مصرف کرده باشید. همچنین بهتر است آزمایش را صبح و قبل از صرف غذا انجام دهید. بعد از آزمایش، نتایج را با پزشک خود مطرح کرده و در صورت لزوم دستورالعمل‌های لازم را دریافت کنید.

سطح تستوسترون در خون معمولاً با سن کاهش می‌یابد. همچنین برخی عوامل دیگر مانند بیماری‌ها، داروها، سبک زندگی و عادات رفتاری می‌توانند سطح این هورمون را در بدن تغییر دهند. این تغییرات ممکن است منجر به بروز نشانه‌ها و علائمی مانند کاهش میل جنسی، ضعف عضلانی، افسردگی، کم خونی، اختلالات قلبی و استخوانی و ناباروری شوند.

آزمایش تستوسترون یک روش ساده و مؤثر برای اندازه‌گیری مقدار این هورمون در خون است. این آزمایش می‌تواند به پزشکان کمک کند تا علت بروز نشانه‌ها و علائم مربوط به تستوسترون را شناسایی کرده و راه‌کارهای مناسب برای درمان و بهبود سطح این هورمون را پیشنهاد دهند.

سطح نرمال تستوسترون در خون چقدر است؟ 

سطح نرمال تستوسترون در خون بستگی به جنس، سن و شرایط خاص فرد دارد. به طور کلی، بازه‌های زیر برای سطح نرمال تستوسترون در خون به شرح زیر است: – در مردان بالغ: ۲۴۰ تا ۹۵۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر (ng/dL)

– در زنان بالغ: ۸ تا ۶۰ ng/dL> 

در پسران نوجوان: ۱۰۰ تا ۱۲۰۰ ng/dL 

– در دختران نوجوان: ۷ تا ۷۵ ng/dL

این بازه‌ها ممکن است بین آزمایشگاه‌های مختلف کمی متفاوت باشند. همچنین عواملی مثل زمان روز، فعالیت جسمانی، استرس، بیماری، دارو، مکمل و تغذیه می‌توانند سطح تستوسترون را تحت تأثیر قرار دهند. بنابراین، بهتر است قبل از انجام آزمایش با پزشک خود مشورت کنید و شرایط مناسب را رعایت کنید.

علائم و عوارض کاهش یا افزایش تستوسترون در خون

کاهش یا افزایش تستوسترون در خون می‌تواند علائم و عوارض مختلفی را در بدن ایجاد کند. این علائم و عوارض بستگی به جنس، سن و شدت آسیب دارد. برخی از علائم و عوارض شایع کاهش یا افزایش تستوسترون در خون به شرح زیر است:

 در مردان: 

کاهش تستوسترون: کاهش میل جنسی، ناتوانی جنسی، کاهش حجم و کیفیت منی، کاهش توده و قدرت عضلانی، افزایش چربی بدن، استحکام استخوان، ریزش مو، خشکی پوست، افسردگی، خستگی، کاهش حافظه و تمرکز و خلق و خو.

– افزایش تستوسترون: افزایش میل جنسی، آکنه، رشد غیرطبیعی مو در صورت و بدن، کبد چرب، قلب و عروق، پروستات بزرگ، خلق و خو نامتعادل، خشمگینی، خودپسندی و خطرپذیری.

– در زنان: 

– کاهش تستوسترون: کاهش میل جنسی، خشکی وجعدگی واژن، درد و ناراحتی هنگام رابطه جنسی، کاهش لذت جنسی، کاهش توده و قدرت عضلانی، افزایش چربی بدن، استحکام استخوان، افسردگی، خستگی، کاهش حافظه و تمرکز و خلق و خو.

– افزایش تستوسترون: افزایش میل جنسی، آکنه، رشد غیرطبیعی مو در صورت و بدن، کبد چرب، قلب و عروق، تخمدان‌های پلی‌کیستیک، قاعدگی نامنظم یا قطع شدن آن، تغییر صدا، بزرگ شدن کلیتوریس و سینه‌ها.

اگر شما یک یا چند علامت یا عارضه از کاهش یا افزایش تستوسترون در خون را تجربه می‌کنید، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید و آزمایش تستوسترون را انجام دهید.

علل کاهش یا افزایش تستوسترون در خون 

کاهش یا افزایش تستوسترون در خون ممکن است ناشی از علل مختلف باشد. این علل بستگی به جنس، سن و شرایط پزشکی فرد دارد. برخی از علل شایع کاهش یا افزایش تستوسترون در خون به شرح زیر است:

– در مردان: 

– کاهش تستوسترون: پیری، نقص تولید هورمون در بیضه‌ها یا هیپوفیز، آسیب به بیضه‌ها، عفونت‌های بیضه‌ها، کمبود کروموزوم X، سرطان بیضه‌ها، درمان‌های هورمونی یا شیمی درمانی، بیماری‌های کبد یا کلیه، اضافه وزن یا چاقی، داروهای مخدر، الکل یا داروهای مصرف شده.

– افزایش تستوسترون: تولید زائد هورمون در بیضه‌ها یا هیپوفیز، تومور‌های بیضه‌ها یا هیپوفیز، مصرف داروهای هورمون مثل استروئید‌های آنابولیک، مکمل‌های تستوسترون یا داروهای ضد قرص.

– در زنان:

– کاهش تستوسترون: پیری، نقص تولید هورمون در تخمدان‌ها یا هیپوفیز، آسیب به تخمدان‌ها، عفونت‌های تخمدان‌ها، سرطان تخمدان‌ها، درمان‌های هورمونی یا شیمی درمانی، برداشتن تخمدان‌ها یا رحم، بارداری یا شیردهی، بحران مادرزادی، بحران قلب و عروق، داروهای مخدر، الکل یا داروهای مصرف شده.

– افزایش تستوسترون: تولید زائد هورمون در تخمدان‌ها یا هیپوفیز، تومور‌های تخمدان‌ها یا هیپوفیز، مصرف داروهای هورمون مثل استروئید‌های آنابولیک، مکمل‌های تستوسترون یا داروهای ضد قرص.

اگر شما مشکوک به وجود علت خاصی از کاهش یا افزایش تستوسترون در خون هستید، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید و آزمایشات لازم را انجام دهید.